Yanardaðg küllerinin sikismasindan olusan tüf tabakalarinin çok kolay kazilabilme özelligi nedeniyle bölgemize çok sayida yeralti sehri ve dik yamaçlara kaya içinde yerlesme birimleri yapilmiþtir. 7 yil. sonlarindan itibaren Müslüman Araplarin Anadolu üzerinden istanbul’a yaptiklari sefer nedeni ile bölgeye siginan Hiristiyanlarin sayisi çok artmis, Ihlara Güzelyurt ve Göreme gibi yerlesim birimleri olusmustur.
Aksaray, iç Anadolu Bölgesinin güney doðusunda, orta Kizilirmak platosunun devamini teskil eden ve tersiyerde olusmus kalkerli volkan tüflerinin meydana getirdigi arazi ile Tuz gölü havzasinin devami olan ova üzerine kurulmustur. Güneyde ve doguda tersiyerde olusmus volkanik arazi genis yer tutar.
il merkezinin kuruluþ alaný ise, orta Kýzýlýrmak platosunun Tuz Gölü havzasýndan ayrýldýðý fay basamaðýnýn güneyidir. Bu fay basamaðý Melendiz daðlarýndan gelen ve Tuz Gölüne ulaþan Uluýrmaðýn biriktirdiði alüvyonlarla, doðusunu çevreleyen platolardan taþýnan alüvyonlarýn birikinti ovasý üzerinde kurulur.